Ieder resultaat is het gevolg van een samenwerking tussen idee en uitvoering, tussen intentie en competentie (R=I x C)
Er bestaat een duidelijke relatie tussen je karakter en hoe je met je dagelijkse bezigheden (processen) omgaat. Deze stelling zal op zich niet verrassend zijn. Wat minder mensen weten, is dat er een onmiskenbare relatie bestaat tussen je karakter en wáár in het proces de grootste kans bestaat dat je iets anders doet dan dat je denkt dat je doet. Het resultaat – en je beleving daarvan – geeft overigens altijd wel aardige feedback… Zoals in golf, de bal is eerlijk. Om met minder stress meer resultaten te boeken waar je blij van wordt, zul je dus iets meer van je karakter willen weten.
Voor een goed begrip, eerst even een zijstap: Pythagoras heeft – enige tijd geleden – met behulp van een monochord, de werking van een geheel onderzocht. Meer bekend is de daaruit afgeleide diatonische toonladder. De bekende do, re mi, fa, sol, la, si do. De “werking” van ieder geheel, of dat nu een hele organisatie is, een heel mens, een heel brood of een hele golfslag blijkt op dezelfde wetmatigheid te berusten. Symbolisch wordt dit weergegeven door een cirkel met negen punten, het enneagram.
Het enneagram is het meest fascinerende model dat ik ken. Het geeft zowel een verklaring van de werking van iets dat al bestaat als dat het zicht geeft aan op welke wijze iets tot stand komt. De herkomst van het model is onbekend, al mag veilig worden verondersteld dat het gevonden is in een filosofische traditie. De huidige ontdekkingen vanuit de kwantummechanica geven nog de beste beschrijving van de toepasbaarheid van het enneagram. Zeker nu inmiddels consent is over het gegeven dat massa en energie hetzelfde zijn terwijl een waarnemer veroorzaakt dat iets als energie of als massa wordt waargenomen.
De herkomst en legitimatie van het model even latend voor wat het is, kan zonder meer worden gesteld dat het enneagram toepasbaar is als procesmodel om de voortgang van een proces te verklaren dat uiteindelijk tot een vorm, een manifestatie leidt. Anders gezegd, de energie in beweging. En tegelijkertijd als model om verschillende karakters ten opzichte van elkaar te onderscheiden. Het is zowel het model van een mens als dat van de bewegingen van die mens. Bij het ‘wie’ – ons karakter (of bij een organisatie de bedrijfscultuur) – ligt het zwaartepunt altijd op één van de negen punten van het enneagram, terwijl in het ‘doen’ alle negen fasen doorlopen moeten worden om tot een resultaat te komen.
Eén van mijn vindingen is dat ieder mens – en iedere organisatie – twee blinde vlekken heeft in het eigen proces. Dit zijn de momenten dat je iets anders doet dan je denkt dat je doet, terwijl je dat niet van jezelf kunt zien. De blinde vlekken hebben een sterke relatie met het karakter. Deze relatie voor jezelf kennen, betekent dat je effectief kunt werken aan het optimaliseren van zowel je spelplezier als je handicap.
Het proces – de beweging
Het proces van een ronde spelen is in de basis voor iedereen hetzelfde. Slag voor slag en daarmee een herhaling van het proces dat er volgens de toonladder als volgt uitziet:
- Re Inspiratie en verlangen om een bal te slaan > doel bepalen
- Mi Onderzoek: wat heb je daarvoor nodig: oefenswing en voorbereiding
- > Interval: Adresseren van de bal (Besef dat het nu voor het ‘echie’ gaat)
- Fa Creëren Upswing.
- Sol Loslaten Downswing.
- > Impliciete interval op het moment dat de bal wordt geraakt
- La Slag afmaken en balvlucht t/m waar de bal ligt na de verplaatsing.
- Si Waardering, evaluatie.
- > Interval: Acceptatie leidt tot “Do”, rust
De opeenvolgende fasen van dit proces zijn logisch en onveranderbaar. Het resultaat is het gevolg van de intentie die voorafgaat aan de beweging en de beweging zelf.
Mens in beweging. Dat niet alle mensen op dezelfde manier op een gebeurtenis reageren, is geen nieuws. Net zo min als dat je sommige mensen tegenkomt die je gelijk al mag en anderen waar je liever niet mee zou willen omgaan. Mensen zijn uniek en authentiek. Je karakter is allesbepalend voor welke betekenis je aan de talrijke omstandigheden van het leven, met inbegrip van het gedrag van anderen, geeft. Je karakter is bepalend voor wat je aangenaam vindt en wat je liever vermijdt.
Het proces is universeel, voor iedereen hetzelfde. Aan de andere kant ‘is’ niet iedereen hetzelfde. Leuk of niet, mensen reageren nu eenmaal verschillend op wat ze zien en meemaken. Ieder mens is een volkomen individu en geen twee mensen zijn qua karakter hetzelfde. Aan de andere kant is er – met behulp van het enneagram – wel een betrouwbare indeling te maken op basis ‘dominante’ drijfveren.
- Perfectie
- Competent
- Succes
- Individualiteit
- Autonomie
- Zekerheid
- Vrijheid
- Controle
- Harmonie
Het is evident dat deze negen waarden voor ieder mens belangrijk zijn. Tegelijkertijd blijkt voor iedereen dat er één van deze negen meer belangrijk is dan de andere acht. Deze ene is zo sterk dat zodra deze waarde niet ingevuld is, er een stressreactie optreedt. Aangezien stress een direct negatief effect heeft op de spierspanning, is het wel handig om dit te vermijden. Als je meer wilt weten: er zijn vele boeken geschreven over het gebruik van het enneagram als model van karaktertypering. Sommige daarvan zijn inhoudelijk zelfs erg goed en er zijn vele testen op het web te vinden.
Weten wat je belangrijkste drijfveren zijn en het herkennen van je eigen stressreactie, zorgt ervoor dat je sneller en meer effectief in staat bent om weer bij jezelf te komen als het dan toch even mis is gegaan. Weten wat je nodig hebt om optimaal te kunnen functioneren zou zelfs de noodzakelijke zorg voor je emotionele hygiëne mogen worden.
Relatie tussen Mens en beweging.
Wat – in relatie tot golf en daarmee al je andere processen – wellicht nog meer belangrijk dan het zorgen voor je eigen emotionele hygiëne, is het gegeven dat er een relatie is tussen je karakterstructuur volgens het enneagram en de ‘blinde vlekken’ in je proces. In deze blinde vlekken zit doorgaans de oorzaak van waarom het resultaat niet is wat het had moeten zijn. En een vervelende eigenschap van een blinde vlek is dat je dat dus niet hebt kunnen zien.
Ditzelfde fenomeen blijkt onverkort van toepassing te zijn op de relatie tussen organisatiecultuur of teamcultuur in relatie tot de processen van die organisatie of van dat team. Met als gevolg dat als verwachte resultaten niet worden gehaald of met een extreme inspanning maar net voldoen, de werkelijke oorzaak veelal niet gevonden wordt. Je kunt immers alleen maar analyseren wat je wel hebt waargenomen of met interviews of onderzoek boven tafel hebt gekregen.
De blinde vlekken blijken een correlatie te hebben met de punten waarmee ze binnen het enneagram een gelijkzijdige driehoek vormen. Binnen het model zijn, naast de zichtbare driehoek 369, nog twee gelijkzijdige driehoeken ‘verstopt’: 285 en 147.
Als ik – wellicht oneerbiedig , maar nu even wel functioneel de verschillende karakters aanduid met hun plaats in het enneagram, dan hebben de onderscheidbare karaktertypes de grootste kans dat de afwijkingen van het gewenste resultaat te vinden zijn in de fasen waarmee zij een driehoek vormen. Het loont om aan deze punten bijzondere aandacht te geven en, liefst met behulp van iemand die even mee kan kijken, te onderzoeken wat er werkelijk in die fase gebeurt:
De 1 – de perfectionist – Blinde vlek op creatie (4) en op nakijken van de bal (7)
De 2 – de helper – Blinde vlek op evaluatie (8) en op downswing (loslaten) (5)
De 3 – de winnaar – Blinde vlek op balcontact (6) en op acceptatie en rust (9)
De 4 – de romanticus – Blinde vlek op speelplan (1) en nakijken van de bal (7)
De 5 – de waarnemer – Blinde vlek op onderzoek (2) en op evaluatie (8)
De 6 – de loyalist – Blinde vlek op adresseren van de bal (3) en acceptatie en rust (9)
De 7 – de avonturier – Blinde vlek op speelplan (1) en upswing (creëren) (4)
De 8 – de baas – Blinde vlek op onderzoek (2) en op downswing (8)
De 9 – de vredestichter – Blinde vlek op adresseren (3) en op balcontact (6)
De blinde vlekken zijn de momenten in je swing waarop er ongemerkt spanning kan optreden. Spanning die doorgaans te maken heeft met het meer belangrijk maken van het resultaat dan met het proces waardoor dat resultaat kan ontstaan. Deze spanning is een stressreactie vanuit een ander deel van je hersenen dan het deel dat bedacht heeft wat je graag wil en van het deel dat weet dat je dat ook kunt. Een vervelende eigenschap is dat dit deel 28.800 keer sneller is dan het deel waarmee we denken, maar wel een effect heeft op de spierspanning. Met de meest exotische gevolgen zoals dat je schouders ineens opgetrokken worden (getopte bal), knijpen (slice of shank), je heupen die achter je armen aankomen of helemaal niet meedraaien. Gelukkig zal de bal je laten zien of het helemaal klopte of niet…
[facebook] [retweet]
