valkuilmanagement (leren van de camino)

Obstakel- en valkuilmanagement 

“Iets willen bereiken” is wat mensen beweegt. Wat mensen willen bereiken is voor ieder mens anders. En als verschillende mensen hetzelfde doel hebben, kan de individuele motivatie sterk verschillen.

Een “open deur”. Ware het niet dat die deur veelal alleen even open is als je er bij stil staat en daarna weer makkelijk dicht valt. Zeker bij innovatie- en verandertrajecten wordt er nog te makkelijk vanuit gegaan dat ‘de nieuw gewenste situatie’ door iedereen gewenst wordt en belangrijk genoeg is om zich er voor in te spannen.

Zo komt het nog al te vaak voor dat de directie een aantal medewerkers op training stuurt omdat de directie het belangrijk vindt dat die mensen er wat vaardigheden bij krijgen. Dit is zo ongeveer hetzelfde als mensen hun zwemdiploma laten halen die eigenlijk helemaal niet willen zwemmen en het daarna ook niet of nauwelijks meer zullen doen. Bizar? Niet helemaal. Recent nog had ik een gesprek met twee ondernemers die het erg belangrijk vonden dat er iets ging veranderen en zelf bedacht hadden dat een deel van ‘de club’ hoognodig op cursus moest. Als ze nog durven, hoop ik ze weer te spreken als ze er volgend jaar achter zijn dat deze trainingen toch niet het gewenste resultaat hebben gehad…

 

Hoe dan wel?Ik hou van ervaarbare metaforen. Eén daarvan is de camino die ik in 2012 liep vanaf Saint Jean Pied de Port naar Santiago de Compostela. Zo’n 800 kilometer wandelen door de Pyreneeën met niets anders dan jezelf en wat er in je rugzak zit. Tienduizenden mensen per jaar maken deze wandeling, ieder om redenen die ze alleen maar zelf kennen.Wat ze delen is het doel en de route die eindigt in de kathedraal in Santiago.

Wat ze delen is dat niemand weet waar hij of zij aan begint als ze deze route voor het eerst lopen. Wat ze verder delen is het verlangen – hoe verschillend die ook onderling zijn – om het doel te bereiken. Een belangrijke factor of dat doel ook bereikt wordt is dat het verlangen sterk genoeg moet zijn en dat de mensen zich bewust zijn van dat verlangen. Als je niet weet waarom je wandelt, is het al snel ‘niet leuk’ meer. Ieder proces begint dan ook met het helder hebben van de “what is in it for me?” van iedere individuele deelnemer.

 

Pas nadat de WHY helder is, komt de HOW.

Wat allesbepalend is of ze het doel bereiken, is de mate waarin ze in staat zijn om de obstakels en hindernissen door te komen. Lopen is eenvoudig, zo eenvoudig dat niemand dat eigenlijk nog als een competentie van zichzelf ziet. Sommige hindernissen zijn inherent aan de route: gaten, kuilen en glibberige stukken waardoor je een fysieke blessure kunt oplopen en de reis stopt.

De belangrijkste obstakels zitten echter in de binnenwereld. Sommige daarvan kunnen bekend zijn, eigenschappen die je van jezelf al kent. Andere zijn onbewust en kunnen tijdens de wandeling ineens manifest worden als je jezelf tegenkomt. Hoe ze er ook uit zien, het niet doorkomen van een hindernis betekent dat de reis stopt.

Hindernissen doorkomen betekent dat je doorgaat. Ieder in eigen tempo, maar je bent onderweg. Zolang je onderweg bent, oplet waar je loopt en het bereiken van het doel belangrijker blijft dan iets anders gaan doen, kom je er op een dag achter dat je er bent. Ook al wist je van tevoren niet waar je aan begon en startte je met niets anders dan wat je kon bedenken dat je nodig had voor je wegging. En dan, op een dag, op een tijd loop je de treden van de kathedraal op en ga je naar binnen. Het besef dat je er bent geeft een onbeschrijflijk gevoel en alle pijn en alle ontberingen die je hebt meegemaakt ben je op slag vergeten.

Het wandelen van de Camino is een proces. Met daarin alle wetmatigheden die in ieder proces terug te vinden zijn. Teruggebracht naar alle eenvoud bestaat ieder proces uit drie stappen:

  • Willen > weten wat je wilt en weten waarom dat voor jou belangrijk is.
  • Kunnen > De vaardigheden die nodig zijn beheersen en perfectioneren
  • Ervaren > Het logische gevolg van de samenwerking tussen willen en kunnen

Een traject tot een goed einde brengen, of dat nu het bakken van brood is, het rendabel runnen van een onderneming, het implementeren van een softwarepakket of een traject om prettiger met elkaar te leren samenwerken, kent dan ook een identiek procesmatig verloop:

Willen: De wil moet sterk genoeg zijn, wat betekent dat het bereiken van het doel een voor mij zo belangrijke betekenis heeft dat dit belangrijk genoeg is om me er voor in te spannen.

Kunnen: Hetgeen ik nu al kan, mijn karakter en competenties, is mijn startpunt. Onderweg zal ik uit alles dat ik kan een keuze moeten maken in relatie tot draagt het wel of niet bij aan het bereiken van wat ik wil.

Valkuilen: Ben ik in staat om de valkuilen te overleven en bereid om ter plekke bij te leren en hulp van anderen te accepteren zodra dat nodig is.

 

Het managen van succes- en faalfactoren

Heel veel zogenaamde veranderprogramma’s gaan de mist in omdat eenzijdig de focus gelegd wordt op wat succes oplevert: “het goede doen”. Uit mijn ervaring blijkt dat succes vooral het gevolg is van “niet het verkeerde doen” en “weten wat je wel kunt doen op het moment dat het mis dreigt te gaan”. Oftewel, de kans is het grootst dat ik Santiago bereik zolang ik kan blijven wandelen en er plezier in hou.

Eén van de voorwaarden om ergens plezier in te houden, is dat ik voldoende progressie maak. Dat ik iedere dag zoveel ben opgeschoten dat ik in ieder geval tevreden terugkijk op de dag en het vertrouwen heb dat ik morgen weer een stuk verder kom. Plezier ontstaat doordat ik iets bereikt heb, het resultaat heb ervaren en er tevreden over ben.

Kijkend naar bereiken van wat voor mij belangrijk is, kan ik een onderscheid maken tussen enerzijds “wat helpt” en anderzijds “wat stagneert” Oftewel de succes- en faalfactoren. In tegenstelling tot de gangbare ideeën hierover, behoeven succesfactoren eigenlijk nauwelijks aandacht, deze worden doorgaans als vanzelf  gerealiseerd zodra en zolang de faalfactoren effectief bestreden kunnen worden. Eenvoudiger gezegd: niet doen wat niet bijdraagt is voor 80% bepalend voor je succes.

Succesfactoren vragen wel aandacht indien daar actiepunten uit voortkomen. Als je een lange wandeling gaat maken, is het wel handig om voor te denken over wat je in ieder geval mee moet nemen en je zo goed mogelijk voor te bereiden op de reis. Daar staat tegenover dat het onmogelijk is om vooraf de ervaring te hebben van het onderweg zijn. Inbeeldingsvermogen is hier een cruciale factor. Hoe goed ben je in staat om ‘te doen alsof’ je al onderweg bent. Hoe ziet je dag er dan uit, wat heb je nodig. Hoe beter je in staat bent om je in te leven in ‘alsof je al onderweg bent’ hoe groter de kans is dat je niets vergeet wat later essentieel blijkt te zijn.

Verder zijn succesfactoren te zien als een aantal belangrijke tussenplaatsen. Het bereiken van zo’n plaats geeft het prettige gevoel dat je op de goede weg bent. Vieren van het bereiken van een belangrijke tussenhalte is dan ook belangrijk.

Om die tussenplaatsen te bereiken, is het dus wel belangrijk dat je blijft wandelen. Het blijkt dan ook bijzonder nuttig om vooraf in beeld te brengen waardoor het mis kan gaan. In plaats van de bekende motivatiesessie, bewust een negatieve setting te creëren van wat er allemaal zou kunnen gebeuren waardoor het resultaat niet bereikt wordt. Het maakt hierbij niet uit wat iemand als hindernis ziet. Als bijvoorbeeld een goed ontbijt een voorwaarde is voor iemand om door te gaan, zal daar rekening mee gehouden moeten worden.

Alle dingen die mis zouden kunnen gaan, zijn te verdelen in onvermijdbaar en vermijdbaar. Zo kan het weer nogal veranderlijk zijn. Tegen regen en kou kun je je nog beschermen, al vraagt een hittegolf of strenge vorst om wellicht wel om aanpassing van het schema. Wat sterk is aan te raden is om een ‘what if’ scenario vooraf te maken. Hierin de omstandigheid en de oplossing die je nu al kunt bedenken waardoor je toch verder kunt als het gebeurt.

Ondanks de bewust gekozen negatieve belichting van een ‘mooi plan’ blijkt in de praktijk dat hierdoor heel veel bewuste, maar vooral ook onbewuste bezwaren worden weggenomen. Waardoor aan het einde een stemming ontstaat van ‘we zijn er klaar voor, we gaan het doen!

Buon Camino!

Plaats een reactie

Call Now Button