Tijdschaarste maakt dommer… (en hoe je er vanaf kunt komen)
(Op het gevaar af dat dit juist niet gelezen wordt door de mensen die menen dat ze te weinig tijd hebben…)
Gebrek aan geld en gebrek aan tijd hebben hetzelfde effect op ons denken en op de beslissingen die we nemen. Recent las ik dit in een commentaar op een wetenschappelijk onderzoek. De belangrijkste conclusie is dat ons idee over tijd of geld allesbepalend is over hoe ruim we in ons geld of in onze tijd zitten.
Fascinerend om te lezen dat er wezenlijk geen verschil is in de psychologische verandering tussen mensen die dagelijks geconfronteerd worden met te weinig geld om rond te komen en mensen met te weinig tijd om te doen wat ze zouden willen doen. Ook hier blijkt “tijd is geld” op te gaan. Hierbij werd aangetoond dat een gebrek aan geld of tijd een acuut verlies van 13 IQ punten oplevert. Anders gezegd: geloven dat er te weinig is, zorgt ervoor dat we minder slimme beslissingen nemen.
Een vicieuze cirkel is dan al snel geboren: minder doordachte beslissingen zorgen voor meer problemen, waardoor weer meer tijd nodig is om die op te lossen en zo voort. Voor je het weet besteed je meer dan 40 uur aan je werk, terwijl dat deel van je werk wat je wél plezierig vindt om te doen, in verhouding steeds kleiner wordt.
Uit hetzelfde onderzoek blijkt ook dat ‘geloof in schaarste’ een tunnelvisie oplevert. Hierdoor worden mogelijkheden om een einde aan die schaarste te maken, niet gezien of herkend. Anders gezegd, door ons idee dat ‘het toch niet kan’, maakt blind voor de oplossing, terwijl die veelal wel voorhanden is. Om diezelfde reden heeft het – bij erkende tijdschaarste – dan ook geen zin om een cursus timemanagement te volgen. Als je scope beperkt is, zul je er toch niet aan denken om die competentie in te zetten.
Hoe dan wel? De metafoor van de houthakker die geen tijd heeft om zijn bijl te slijpen, komt bij me op. Hoe ontsnap je aan het geloof in schaarste? De frequente confrontatie met “ik zou wel willen, maar het kan niet”, voert immers de boventoon. Iedere dag word je regelmatig geconfronteerd met “te weinig”. Aangezien dat je ervaring is, geloof je al snel dat het waar is. Omdat je gelooft dat er inderdaad “te weinig is” creëer je die schaarste dus feitelijk zelf. Wat je aandacht geeft, groeit immers. Gelukkig wordt daarmee de ontsnappingsroute ook gelijk zichtbaar.
In drie stappen kun je het veranderen
Ten eerste zul je iets aan de betekenis van je omstandigheden moeten doen, waardoor je de beleving van die omstandigheden verandert. Van “ik heb daar geen tijd voor”, is het een kleine stap naar: “ik zou daar voor kunnen kiezen, maar ik doe dat niet”. Feitelijk is dit het herstellen van je autonomie: alles dat je doet is immers een keuze die je – bewust of onbewust – maakt. Iedere handeling vindt zijn oorsprong in de onvervulde verlangens die daar achter liggen. Aangezien ik er vanuit ga dat autonomie en keuzevrijheid voor jou belangrijk zijn, is het primair belangrijk om de betekenis en waarde van wat je doet (weer) in het juiste perspectief te zetten.
Dankbaarheid is hierbij essentieel! Net zoals wanneer je een rekening betaalt, wees dan dankbaar dat het geld er voor is en dankbaar voor de betekenis van hetgeen je er voor terug gekregen hebt. Zo kun je ook dankbaar zijn voor de tijd die je ergens aan besteedt in relatie tot de betekenis en waarde van hetgeen je daarvoor hebt terugontvangen.
De tweede stap is dan het in beeld brengen van de verlangens die achter je gedrag liggen. Iedere handeling heeft immers te maken met het realiseren van een verlangen. Iedere actie levert dus iets positiefs op, ook al is dat in eerste instantie wat lastiger te zien. Ook al lijkt dat soms niet zo, de hele dag doe je dingen die een waarde voor je hebben. Er bestaat niet zoiets als verloren tijd. Het is dus bijzonder zinvol om die tijdsbesteding die je nu nog labelt als ‘zonde van mijn tijd’ te herbezien op wat het wel heeft opgeleverd in relatie tot welke verlangens. Waarom het – zei het met terugwerkende kracht – dus wel goed was om daar tijd aan te besteden.
Het zien van ‘the good reasons behind stupid actions” zorgt voor een verbreding van je scope. Met als gevolg dat je ergernis, stress of welke emotie dan ook, minder wordt. Wat weer als gevolg heeft dat je nog meer kunt uitzoomen. Op deze manier kom je uit de tunnelvisie en laat je de overtuiging “het kan toch niet anders” achter je.
De derde en laatste stap is die waarbij je op basis van je onderzoek hiervoor, gaat bedenken welke alternatieven er zijn voor geld of tijd. Het gaat immers om het realiseren van verlangens. Tijd en geld zijn dat als zodanig niet.
Deze laatste stap is het begin van het hercreëren van je omstandigheden. Uitgangspunt is dat de 24 uur waaruit een dag bestaat, 24 uur is. Dit gegeven is volkomen neutraal. Het kan dan ook alleen maar de betekenis zijn die je er zelf aan geeft, waardoor de beleving van die 24 uur die het verschil maakt. Belangrijk is om eerst je rustmomenten in te plannen. Deze ken ik nog uit mijn sportperiode. “Ik hoef je niet te vertellen dat je moet trainen, dat doe je toch wel want je wilt naar het WK. Ik moet je uitleggen dat je moet rusten om effectief te kunnen trainen. Dat is veel lastiger” kreeg ik destijds te horen. Toen ik drie maanden later overtraind was, begreep ik pas echt wat mijn trainer er mee bedoelde…
Na aftrek van tijd om te slapen en tijd voor jezelf, blijven er een aantal uren over. Deze zijn ‘te besteden aan wat waardevol voor mij is’ in relatie tot alle verlangens die daarbij een rol spelen. Nogmaals: het is belangrijk om die verlangens centraal te stellen en niet de manier waarop je het tot dusver gedaan hebt – en die niet adequaat genoeg werkte. Vanuit het contact met de verlangens die een rol spelen, zul je merken dat je veel gemakkelijker tot creatieve oplossingen komt of dat er heel veel is dat je eigenlijk best kunt laten of over kunt laten aan anderen.
Hierbij is de kern om niet te denken in tijd of geld. Beiden hebben als zodanig geen betekenis of waarde. Denk daarom in realisatie van verlangens, dat geeft immers wel een gevoel van voldoening.
Gebaseerd op:
Sendhil Mullainathan & Eldar Shafir, Schaarste/ Hoe gebrek aan tijd en geld ons gedrag bepalen (Maven Publishing 2013)
Gevonden op:
https://decorrespondent.nl/511/Waarom-arme-mensen-domme-dingen-doen/10857354970-124c5350