Hoeveel plannen die je gemaakt hebt, zijn ook daadwerkelijk gerealiseerd? Hoeveel goede ideeën zijn onderweg gesneuveld, bijgesteld of veranderd waardoor het resultaat van alle inspanningen toch wat tegen viel? Als het wetenschappelijk onderzoek mogen vertrouwen, mislukt 80% van de verandertrajecten. Er gaat onderweg dus nog wel eens iets mis…
En toch is het eigenlijk broodeenvoudig. Net zoals je een routeplanner zult gebruiken om van A naar een B te gaan waar je nog niet eerder bent geweest, zo is er ook een ‘routeplanner’ die op alle processen van toepassing is. Het aardige is dat je dit model al kent. De twee ‘oerwetten’ die door het model worden weergegeven, kom je immers overal tegen. Alles dat bestaat, ook jij, is tot stand gekomen volgens deze ‘wetten’. “Als je ’t snapt dan zie je het” gaat nergens meer op dan hier.
Met minder stress en inspanning, meer resultaat zien waar iedereen – jij, klanten en medewerkers – blij van wordt. Eigenlijk komen alle innovatie en verandertrajecten hier op neer. Als je het model niet kent, is de kans levensgroot dat je op de verkeerde plaats gaat zoeken als iets mis gaat of energie, tijd, geld en moeite gaat steken in trajecten die niet het effect opleveren dat je verwacht.
Eén van de meest aansprekende voorbeelden van dit model, dat daardoor ook een ervaarbare metafoor wordt, is de toonladder: do, re, mi, fa, sol, la, si, do. Al sinds Pythagoras kennen we deze en dank zij hem weten we ook dat er tussen de mi en de fa en tussen de si en de do een halve toon ontbreekt, dat daar een interval is. Symbolisch wordt dit weergegeven door het model van het enneagram:
Ah! Die typetjes, zul je misschien denken. Ja, ook… en niet onbelangrijk. Je hebt nu eenmaal met verschillende karakters te maken en met verschillende organisatieculturen. Daarover meer in een ander blog. De werking van de twee ‘oerwetten’ komt echter pas tot recht in het ‘procesmodel’.
Als je naar het symbool kijkt, valt op dat de negen getallen gelijk over de cirkel verdeeld zijn en valt op: een driehoek 936 en een hexagoon 142857. Op basis hiervan bestaat ieder proces dan uit 9 fasen, waarbij de 9 een dubbele functie heeft: het hele proces van do tot en met het bereiken van de volgende do. Nog redelijk abstract en filosofisch. Met de beschrijving van het proces van brood bakken, gaat het meer ‘leven’. Het enige dat je hierna hoeft te doen is het proces waar je zelf mee bezig bent op dezelfde manier te faseren, waardoor je systematisch kunt onderzoeken waar het stroef loopt. Om in de metafoor van brood te blijven: het heeft niet zoveel zin om je receptuur te veranderen als de temperatuurafstelling van je oven niet klopt.
De 9, do, heeft een kwaliteit van ‘fragiele harmonie’. Je bent vredig met hoe het nu is, maar er kan iets gebeuren – van buitenaf of van binnenuit – waardoor de vrede verstoord wordt. “Trek krijgen” is van binnenuit. Langzaam maar zeker komt dit in het bewustzijn en er komt een moment dat je niet meer tevreden bent met hoe het nu is.
De 1, re, heeft dan ook alle karakteristieken van het verlangenom de harmonie weer te herstellen. Door het beeld te hebben van brood en het vertrouwen in je competentie dat je dat kunt maken, kom je in de volgende fase
De 2, mi, is hetonderzoek naar wat er nodig is om brood te maken. Aan het einde van deze fase is zowel de receptuur bekend en weet je welke ingrediënten je waar en tegen welke condities kunt halen.
De 3, do, is het moment dat de ingrediënten worden afgeleverd, de impuls van buitenaf. Hierdoor ontstaat er een wezenlijke verandering in het proces doordat het ‘willen’ en ‘bedenken’ over gaat naar: fysieke actie mouwen opstropen en gaan doen.
De 4, fa, is dan het creëren. Hetgeen dat je bedacht had ook daadwerkelijk doen. De ingrediënten door elkaar mengen en voorbereiden op de transformatie
Op 5, sol, vindt dan de transformatieplaats. Wat bedacht, gemengd en gekneed is, wordt hier onder de omstandigheden gebracht waardoor het iets anders kan worden. In deze fase is ‘doen’ vooral ‘laten gebeuren’ en de aandacht houden op baktijd en -temperatuur.
Op 6, do, is het testenof ‘dat wat uit de oven komt’ voldoet aan de verwachtingen.
Op 7, la, is dan het resultaat van het transformatieproces. Eén van alle opties van wat er in de oven zou kunnen gebeuren. Wat het is geworden, dat is het geworden.
Op 8, si, is de toepassing van brood en waardering van brood. Als je het voor jezelf gebakken hebt, eet je het op. Als je bakker bent, verkoop je het.
Op 9, de interval voor de do, is het verdwijnen van brood. De keuken is aan kant, het brood is niet meer zichtbaar en de rust van voor het proces van start ging, is weer hersteld. Wel een ervaring rijker…
Dit is vrijwel de kortst mogelijke beschrijving van: je wilt brood, je maakt brood en je geniet ervan. Broodeenvoudig. Als alles dat we bedenken ook op die manier tot manifestatie zou komen, was er niets aan de hand. Het aardige is dat alle processen in de natuur ook daadwerkelijk zo verlopen, alleen mensen lijken over het vermogen te beschikken om er een potje van te maken.
Als je wel graag brood wilt, maar ondanks al je inspanningen geen resultaat ziet, kan de conclusie immers niet anders zijn dan dat het proces in de een of andere fase stagneert. De waarde van het procesmodel zit vooral in het snel kunnen detecteren waar het proces stagneert of vastloopt, zodat je weet wat je moet doen om het weer één stap verder te krijgen. “Even” een paar punten nalopen en je kunt weer verder.
80% Van de verandertrajecten heeft niet de gewenste uitkomst, was al opgemerkt. Onderzoek op basis van toepassing van het enneagram in “hoe dan wel?”, levert als uitkomst dat hier al veel in de eerste fase mis gaat. Het verlangen om te veranderen leeft wel bij het management maar niet bij de mensen die anders moeten gaan leren werken. Als de ‘why’ meer extrinsiek dan intrinsiek is, is er eerst nog wat voorwerk te doen. Ook hier kun je het enneagram weer gebruiken: het resultaat op punt 7 is dan dat iedere stakeholder het zeer waardevol en belangrijk vindt dat ‘er iets gaat veranderen’. En dan komt de Wet van Sinterklaas weer in beeld: Je hoeft het ze alleen maar te vragen… Broodeenvoudig…
Het is niet moeilijk en toch vergeten we steeds weer om het eenvoudig te houden. Je bent van harte uitgenodigd om Rob de Best te vragen om de vertaalslag te maken van ‘brood’ naar de processen van jouw organisatie of team. Ieder zijn specialisme tenslotte…
